Ισμήνη Κριάρη, Καθηγήτρια του Πάντειου Πανεπιστημίου

Σταυρούλα Τσινόρεμα, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης

Επαρκής γνώση της Αγγλικής.

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση του φοιτητή με τα σύγχρονα ζητήματα που άπτονται της Βιοηθικής, τουτέστιν με την ευθανασία, την άμβλωση κ.α., καθώς και με τη διαχρονική προσέγγισή τους από τη φιλοσοφική σκέψη. Εισαγωγή στην εφαρμοσμένη ηθική. Τι είναι εφαρμοσμένη ή πρακτική ηθική; Κατά ποιο τρόπο η εφαρμοσμένη ηθική διαφέρει τόσο από την κανονιστική ηθική, όσο και από τη μεταηθική; Διάγραμμα ηθικών θεωριών (ωφελιμισμός, δεοντολογική ηθική, ηθική της αρετής). Εισαγωγή στη βιοηθική. Τι είναι βιοηθική ή ιατρική ηθική; Η βιοηθική ως ιδιαίτερος κλάδος της εφαρμοσμένης ηθικής φιλοσοφίας, ο οποίος αφορά στη μελέτη ηθικών και κοινωνικών ζητημάτων, τα οποία συνεπάγεται η αλματώδης εξέλιξη των επιστημών της βιολογίας, της φαρμακολογίας και της ιατρικής. Σύγχρονα βιοηθικά προβλήματα. Ηθικές βιοηθικές θεωρίες (ωφελιμισμός, καντιανή θεωρία, φιλελεύθερος ατομικισμός, κοινοτισμός, ηθική της φροντίδας).

 

1. Αλαχιώτης, Σταμάτης Ν., Βιοηθική : Αναφορά στους γενετικούς και τεχνολογικούς νεωτερισμούς, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004.
2. Beauchamp, Tom L., Ευθανασία : Ηθικές, φιλοσοφικές, ιατρικές και νομικές διαστάσεις (επιμ. Μ. Πιτσιλίδης , μτφρ. Β. Κάντζολα – Σαμπατάκου), εκδ. Αρχιπέλαγος, Αθήνα 2007.
3. Βιοηθική : Αρχαία θέματα σε σύγχρονους προβληματισμούς / Συλλογικό έργο , R. Bartz , R. Polansky , K. Montgomery , D. Thomasma , T. Chambers , J. E. Annas , A. J. London , C. Megone , D. M. Tress , C. E. Cosans , G. Anagnostopoulos (επιμ. M. G. Kuczewski , R. Polansky, μτφρ. Μ. Κατσιμίτσης), εκδ. Τραυλός, Αθήνα 2007.
4. Κεσελόπουλος, Ανέστης Γ., Εκ του θανάτου εις την ζωήν : Θεολογική προσέγγιση στις προκλήσεις της βιοηθικής, εκδ. Πουρναράς , Θεσσαλονίκη 2003.
5. Κουμάντος, Γιώργος Α., Προβλήματα βιοηθικής, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2003.
6. Νικόλαος, Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Αλλήλων μέλη : Οι μεταμοσχεύσεις στο φως της ορθόδοξης θεολογίας και ζωής, εκδ. Κέντρο Βιοϊατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας, Αθήνα 2005.
7. Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος Δ., Η ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα 2003.
8. Ρεθυμιωτάκη, Ελένη, Ρύθμιση ή αυτορρύθμιση; Το παράδειγμα της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα 2003.
9. Τσιγαρίδα – Αναστασοπούλου, Αγγελική, Η ευρωπαϊκή (κοινοτική και μη) νομοθετική μεταχείριση της βιοϊατρικής και της βιοηθικής, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα 2004.
10. Ferry, Luc., Τι είναι ο άνθρωπος; : Η βιολογία συνομιλεί με την φιλοσοφία (μτφρ. Α. Καραστάθη , Φ. Σιατίτσας), εκδ. Κριτική, Αθήνα 2005.

Χρήστος Τρυφωνόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Μαρία Ξέστερνου, Λέκτορας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Επαρκής γνώση της Αγγλικής.

Στο πλαίσιο του μαθήματος αρχικά θα εντάξουμε το γνωστικό πεδίο της Εφαρμοσμένης Ηθικής στον ευρύτερο κλάδο της Ηθικής, θα παρακολουθήσουμε την ιστορική διαδρομή της και θα διακρίνουμε τα επί μέρους αντικείμενά της. Συγκεκριμένα, θα προσδιορίσουμε το περιεχόμενο και τους στόχους της Βιοηθικής, της Ιατρικής Ηθικής, της Περιβαλλοντικής Ηθικής, της Ηθικής του Κυβερνοχώρου και των Μ.Μ.Ε., της Ηθικής των Διεθνών Σχέσεων, της Ηθικής του Δικαίου και άλλων κλάδων της Εφαρμοσμένης Ηθικής. Εν συνεχεία θα παρουσιάσουμε τις θέσεις σημαντικών φιλοσόφων, επί τη βάσει των οποίων διαμορφώθηκε η φιλοσοφική σκέψη σε ό, τι αφορά στους ανωτέρω κλάδους: οι προσεγγίσεις του Bernard Williams, του Richard Hare, του Peter Singer, του Arne Naess, του Bair Callicott, του Tom Beauchamp, του Thomas Nagel, του Warwick Fox και άλλων. Θα συζητήσουμε τα πλέον φλέγοντα ζητήματα του κλάδου: αμβλώσεις, κλωνοποίηση ανθρώπων, ευθανασία, παρένθετη μητρότητα, πνευματική ιδιοκτησία στο διαδίκτυο, σεξουαλική παρενόχληση κ.ά.

Αλαχιώτης Σταμάτης, Βιοηθική: Αναφορά στους Γενετικούς και Τεχνολογικούς Νεωτερισμούς (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2006).

Δραγώνα-Μονάχου Μυρτώ, «Η Οικουμενική Διακήρυξη για τη Βιοηθική και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Ιστορία της», Ιατρική και Φαρμακευτική Επιθεώρηση 4 (2006): 56-68.

Δραγώνα-Μονάχου Μυρτώ, «Ηθική και Βιοηθική», Επιστήμη και Κοινωνία 8-9 (2002): 1-26.

Δραγώνα-Μονάχου Μυρτώ, Σύγχρονη Ηθική Φιλοσοφία: Ο Αγγλόφωνος Στοχασμός (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1995).

Δραγώνα-Μονάχου Μυρτώ, Φιλοσοφία και Ανθρώπινα Δικαιώματα (Αθήνα: ΟΕΔΒ, 1986).

Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, Θέσεις για Σύγχρονα Προβλήματα, επιμέλεια Μαριάννα Δρακοπούλου (Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 2007).

Κριάρη-Κατράνη Ισμήνη, Γενετική Τεχνολογία και Θεμελιώδη Δικαιώματα (Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας, 1999).

Παιονίδης Φιλήμων, Υπέρ του Δέοντος (Αθήνα: Εκκρεμές, 2007).

Πρωτοπαπαδάκης Ευάγγελος, Η Ευθανασία Απέναντι στην Σύγχρονη Βιοηθική (Αθήνα-Κομοτηνή: Σάκκουλας, 2003).

Πρωτοπαπαδάκης Ευάγγελος, Κλωνοποίηση και Βιοηθική: Κλωνοποίηση Ανθρώπων και Δικαιώματα (Αθήνα: Παπαζήσης, 2013).

Πρωτοπαπαδάκης Ευάγγελος, Οικολογική Ηθική (Αθήνα-Κομοτηνή: Σάκκουλας, 2005).

Πρωτοπαπαδάκης Ευάγγελος, Περιβαλλοντική Ηθική: Ο Άρνε Νες και η Βαθιά Οικολογία (Αθήνα-Κομοτηνή: Σάκκουλας, 2008).

Τσινόρεμα Σταυρούλα, «Η Βιοηθική και η Σύγχρονη Κριτική της Πράξης. Η Ηθική στην Εποχή της Βιοτεχνολογίας», Δευκαλίων 24 (2006): 213-250.

 

Beauchamp Tom L. και James F. Childress, Principles of Biomedical Ethics (Oxford University Press, Oxford, 1979).

Brock Dan, “Cloning Human Beings: An Assessment of the Ethical Issues Pro and Con”, στο Clones and Clones: Facts and Fantasies about Human Cloning, επιμέλεια Martha Nussbaum και Cass R. Sunstein, 141-164 (New York: W. W. Norton Co, 1999).

Brock Dan, “Human Cloning and Our Sense of Self”, Science 296 (2002): 314-316.

Brock Dan, “The Non-Identity Problem and Genetic Harms – The Case of Wrongful Handicaps”, Bioethics 9.3-4 (1995): 269-275.

Buchanan Allen, Dan W. Brock, Norman Daniels, Daniel Wikler, From Chance to Choice: Genetics and Justice (Cambridge: Cambridge University Press, 2001).

Dworkin Ronald, “Rights as Trumps”, στο Theories of Rights, επιμέλεια J. Waldron, 153–167 (Oxford: Oxford University Press, 1984).

Dworkin Ronald, Life’s Dominion (London: Harper Collins, 1993).

Dworkin Ronald, Taking Rights Seriously (New York: Harvard University Press, 1978).

Engelhardt Tristram Hugo, The Foundations of Bioethics (Oxford: Oxford University Press, 1996).

Feinberg Joel, “The Rights of Animals and Unborn Generations”, στο Ethical Theory: an Anthology, επιμέλεια Russ Shafer-Landau, 409-417 (Oxford: Blackwell Publishing, 2007).

Feinberg Joel, Freedom and Fulfillment: Philosophical Essays (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1994).

Feinberg Joel, Harm to Others (Oxford: Oxford University Press, 1987).

Habermas Jürgen, Το Μέλλον της Ανθρώπινης Φύσης: Πίστη και Γνώση, μετάφραση Μαρία Τοπάλη (Αθήνα: Scripta, 2004).

Haldane John Burdon S., “Biological Possibilities for the Human Species in the Next Ten Thousand Years”, στο Man and His Future, επιμέλεια Gordon Wolstenholme, 337-361 (Boston: Little, Brown and Company, 1963).

Harris John, On Cloning (London: Routledge, 2004).

Jonas Hans, Philosophical Essays: From Ancient Creed to Technological Man (Englewood Cliffs: Prentice-Hall, 1974).

Jonsen Albert R., The Birth of Bioethics (New York: Oxford University Press, 2003).

Kuhse Helga και Peter Singer, A Companion to Bioethics (New York: John Willey and Sons, 2009).

Maienschein Jane, Whose View of Life? Embryos, Cloning, and Stem Cells (New York: Harvard University Press, 2003).

Parfit Derek, Reasons and Persons (Oxford: Clarendon Press, 1987).

Potter Van Rensselaer, Bioethics: Bridge to the Future (Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, 1971).

Protopapadakis Evangelos, Animal Ethics: Past and Present Perspectives (Berlin: Logos Verlag, 2012).

Rachels James, Στοιχεία ηθικής φιλοσοφίας, μετάφραση Ξ. Μπαμιατζόγλου, επιμέλεια Φιλήμων Παιονίδης (Αθήνα: Οκτώ, 2012).

Regan Tom, “Empty Cages: Animal Rights and Vivisection”, στο Animal Ethics: Past and Present Perspectives, επιμέλεια Evangelos Protopapadakis, 179-196 (Berlin: Logos Verlag, 2012).

Robertson John A., Children of Choice: Freedom and the New Reproductive Technologies (Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1994).

Singer Peter, “All Animal Are Equal”, στο Animal Ethics: Past and Present Perspectives, επιμέλεια Evangelos Protopapadakis, 179-196 (Berlin: Logos Verlag, 2012).

Singer Peter, Applied Ethics (Oxford: Oxford University Press, 1986).

Singer Peter, Practical Ethics (Cambridge: Cambridge University Press, 1997).

Thomson Judith Jarvis, The Realm of Rights (Cambridge, MA: Oxford University Press, 1990).

 

Γεώργιος Πολίτης, Επίκουρος Καθηγητής του ΕΚΠΑ

Παναγιώτα Βάσση, Δρ. Φιλοσοφίας

Επαρκής γνώση μίας ξένης γλώσσας, καθώς και ευχέρεια πλοήγησης στο Διαδίκτυο.

Σκοπός του μαθήματος είναι η φιλοσοφική διερεύνηση καταστατικών ζητημάτων που αφορούν στις σχέσεις ατόμων ή ομάδων είτε μεταξύ τους, είτε με τους λεγόμενους καταναγκαστικούς θεσμούς, στο πλαίσιο της μεταβιομηχανικής κοινωνίας. Μέσω αυτής, επιχειρείται η ερμηνεία και αποτίμηση κοινωνικών θεσμών και κοινωνικών μετασχηματισμών. To περιεχόμενο των μαθημάτων αφορά στην κριτική προσέγγιση θεμελιωδών ζητημάτων της κοινωνικής φιλοσοφίας. Αρχικά, διερευνώνται τα όρια και οι διακρίσεις της κοινωνικής φιλοσοφίας προς συναφείς φιλοσοφικούς κλάδους. Στη συνέχεια αναδεικνύεται το είδος της σχέσης ανάμεσα στην κοινωνική φιλοσοφία και τις κοινωνικές επιστήμες. Τέλος, επιχειρείται ο συσχετισμός της μελέτης της σύγχρονης τάσης της κοινωνικής φιλοσοφίας με παλαιότερες, οι οποίες έχουν επιδράσει καθοριστικά στη διαμόρφωση των νεώτερων σχετικών αντιλήψεων.

1. Αντόρνο Θ. & Χορκχάϊμερ Μ., H Διαλεκτική του Διαφωτισμού, Aθήνα, 1986.
2. Μπενιέ Ζαν-Μισέλ, Ιστορία της νεωτερικής και σύγχρονης φιλοσοφίας, φυσιογνωμίες και έργα, 1996.
3. Πελεγρίνη Θεοδόση, Οι πέντε εποχές της φιλοσοφίας, Ελληνικά Γράμματα, 1997.
4. Πελεγρίνη Θεοδόση, Hθική Φιλοσοφία, Ελληνικά Γράμματα, 1997.
5. Πελεγρίνη Θεοδόση, Λεξικό της φιλοσοφίας, Ελληνικά Γράμματα, 2004.
6. Πολίτη Γιώργου Ν., Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής και η φιλοσοφία του John Locke, Έννοια, 2004.
7. Πολίτη Γιώργου Ν., Ελευθερία και Εξουσία, oι καταστατικές αρχές της κοινωνικής φιλοσοφίας, Έννοια, 2008.
8. Σατελέ Φρανσουά, (επ.) Η φιλοσοφία, Εκδόσεις Γνώση, 1989.
9. Fink Hans, Social Philosophy, London, 1985.
10. Castoriadis Cornelius, Philosophy, Politics, Autonomy, Oxford 1991.

Ανδρέας Μαρκαντωνάτος, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Λαμπρινός Πλατυπόδης, Δρ. Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας

Επαρκής γνώση μίας ξένης γλώσσας, καθώς και ευχέρεια πλοήγησης στο Διαδίκτυο.

Σκοπός του μαθήματος είναι η ανάδειξη της διδακτικής και ηθικής διάστασης της

αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας, και η εξοικείωση των φοιτητών με το αξιακό

σύστημα που καθόριζε την συμπεριφορά του Αθηναίου πολίτη του πέμπτου

αιώνα π.Χ. Θεωρούμε ότι η εξέταση των ηθικών ζητημάτων που αναδύονται

στα αντιπροσωπευτικότερα τραγικά και κωμικά έργα της κλασσικής περιόδου

θα συντελέσει στην εξοικείωση του φοιτητή με το πρότυπο του καλοῦ κἀγαθοῦ

πολίτη, του ζωντανού κυττάρου της αθηναϊκής δημοκρατίας, που τηρεί τους νόμους,

υποτάσσει τις ατομικές του επιδιώξεις στην ευημερία του κοινωνικού συνόλου

και αποφεύγει και αντιμάχεται συμπεριφορές και πράξεις ανομίας και ύβρεως.

Οι φοιτητές επίσης θα μυηθούν στον πολυδιάστατο φιλοσοφικό στοχασμό του

Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη και Αριστοφάνη και συμφώνως προς την ρήση του

Αριστοτέλη, φιλοσοφώτερον καὶ σπουδαιότερον ποίησις ἱστορίας ἐστίν, θα επιδοθούν

στη μελέτη και έρευνα της επιρροής που άσκησαν διαχρονικά οι ιδέες τους στην

ηθική ανέλιξη του ανθρώπου.

Adkins, A.W.H. 1976. ΄΄Polypragmosyne and Minding one’s own Business. A Study

in Greek Social and Political Values΄΄. CPh 71, 301-327.

Bowie, A.M. 1999. Αριστοφάνης, Μύθος, Tελετουργία και Κωμωδία. Μτφρ. Π.

Μοσχοπούλου, (επιμ.) Ανδρ. Μαρκαντωνάτος. Αθήνα.

Γεωργούση, Μ.Δ. Αριστοφάνης και Σοφιστική. (Διδ. Διατρ. υπό έκδ.)

Γεωργούση, Μ.Δ. ‘’Η Βωμολοχία στην Υπηρεσία της Διακωμώδησης της

Πολιτιστικής Πραγματικότητας στις Κωμωδίες του Αριστοφάνη’’, Φιλόλογος 2014,

Γεωργούση, Μ.Δ. ‘’Το Στοιχείο της Επιθετικότητας στις Θεσμοφοριάζουσες του

Αριστοφάνη», Κυμοθόη 2014, 287-299.

Γεωργούση, Μ.Δ. ‘’Το Στοιχείο της Επιθετικότητας στους Ἱππῆς του Αριστοφάνη’’,

Ελληνικά 2014.

Γεωργούση, Μ.Δ. ‘’Η Πρόσληψη των Νέων Αξιών στην Αριστοφανική Κωμωδία’’,

Φιλόλογος 2015 (υπό εκδ.)

De Romilly, J. 1994. Οι Μεγάλοι Σοφιστές στην Αθήνα του Περικλή. Μτφρ. Φ.Ι.

Κακριδής. Αθήνα.

Dover, K. J. 2007. Η Κωμωδία του Αριστοφάνη, μτφρ.: Φ.Ι. Κακριδής. Αθήνα: ΜΙΕΤ

Ehrenberg, V. 1947. ΄΄Polypragmosyne: a Study in Greek Politics΄΄. JHS 67, 46-67.

Green, P. 1979. ΄΄Strepsiades, Socrates and the Abuses of Intellectualism΄΄. Greek,

Roman and Byzantine Studies 20, 15-25.

Kerferd, G.B. 1999. Η Σοφιστική Κίνηση (μτφρ. Π. Φαναράς). Αθήνα.

Μαρκαντωνάτος, Α. & Θ. Παππάς (επιμ.) 2011. Αττική Κωμωδία. Πρόσωπα και

Προσεγγίσεις. Gutenberg.

Markantonatos, A. & B. Zimmermann (επιμ.) 2011. Crisis on Stage: Tragedy and

Comedy in Late Fifth – Century Athens. Βerlin & Νew Υork.

Sommerstein, A. H. 1980-2002. The Comedies of Aristophanes, Warminster.

Wilson, N.G. 2007. Aristophanis Fabulae. Oxford.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- κ. Πλατυπόδης

1. Bowie, A.M. (2005), Αριστοφάνης, Μύθος, Τελετουργία και Κωμωδία, μτφρ.: Π. Μοσχοπούλου, επιμ. Α. Μαρκαντωνάτος. Αθήνα:Τυπωθήτω.
2. Dover,K.J. (2007), Η Κωμωδία του Αριστοφάνη, μτφρ.: Φ.Ι.Κακριδής. Αθήνα: ΜΙΕΤ.
3. Easterling, P.E. () (1997), The Cambridge Companion to Greek Tragedy. Cambridge University Press.
4. Hose, M. (2011), Ευριπίδης, ο ποιητής των παθών,   μτφρ.:  Μπ. Ταραντίλη. Αθήνα : Καρδαμίτσα.
5. Ιακώβ, Δ. Ι. (1998), Η Ποιητική της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
6. Kaufmann, W. (1992), Tragedy and Philosophy. Princeton University Press.
7. Lesky, A. (1981), Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, μτφρ.: Α. Γ. Τσοπανάκης. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αφών Κυριακίδη.
8. Lesky, A. (1987), Η Τραγική Ποίηση των Αρχαίων Ελλήνων, τόμ. Α΄, μτφρ.: Ν. Χ. Χουρμουζιάδης. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
9. Lesky, A. (1989), Η Τραγική Ποίηση των Αρχαίων Ελλήνων, τόμ. Β΄, μτφρ.: Ν. Χ. Χουρμουζιάδης. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
10. Μαρκαντωνάτος, Α. & Τσαγγάλης, Χ. (επιμ.) (2008), Αττική Τραγωδία- Θεωρία και Πράξη. Αθήνα:Gutenberg.
11. Μαρκαντωνᾶτος, Ἀ. & Πλατυπόδης, Λ. (ἐπιμ.) (2012α), Θέατρο καὶ Πόλη- Ἀττικὸ Δρᾶμα, Ἀθηναϊκὴ Δημοκρατία καὶ Ἑλληνικὴ Θρησκεία. Ἀθήνα:Gutenberg.
12. Μαρκαντωνάτος. Γ. (1991), Εισαγωγή στην Αττική Τραγωδία. Αθήνα: Gutenberg.
13. Murray, G.(1993) Αισχύλος : Ο δημιουργός της τραγωδίας,  μτφρ.: Β Μανδηλαράς. Αθήνα : Καρδαμίτσα.
14. Παππάς, Θ. & Μαρκαντωνάτος, Α. (επιμ.) (2011), Αττική Κωμωδία-Πρόσωπα και Προσεγγίσεις. Αθήνα:Gutenberg.
15. Συκουτρῆς, Ἰ. (1999), Ἀριστοτέλους,  «Περὶ Ποιητικῆς», Εἰσαγωγὴ Κείμενον καὶ Ἑρμηνεία, μετάφρασις ὑπὸ Σίμου Μενάρδου. Ἀθήνα: Ἀκαδημία Ἀθηνῶν-Βιβλιοπωλεῖον τῆς Ἑστίας.
16. Winnington-Ingram, R.P. (1999), Σοφοκλής –Ερμηνευτική Προσέγγιση, μτφρ.:Ν. Πετρόπουλος & Χ. Φαράκλας. Αθήνα: Καρδαμίτσα.

Παναγιώτης Πανταζάκος, Αναπληρωτής Καθηγητής του ΕΚΠΑ

Παύλος Κλιματσάκης, Δρ. Φιλοσοφίας

Εισαγωγικώς θα παρουσιαστεί η ηθική του υπαρξισμού: σκοπός της παρούσης θεώρησης είναι να εξετασθεί το άτομο εντός του κοινωνικού πλέγματος και στην αλληλεπίδρασή του με τις άλλες ανθρώπινες υπάρξεις, καθώς και οι έννοιες της αγωνίας, του πόνου, του θανάτου, του φόβου, της απελπισίας, της απώλειας, της ασθένειας, της αγάπης. Αρχικά θα εξετασθεί ο Pascal ως προπάτωρ του υπαρξισμού, η έννοια της «λογικής» και της «καρδιάς» (αναφορά στις pensées), εν συνεχεία η ηθική κατά τον Καρτέσιο και τον Σπινόζα (Περί παθών του Καρτεσίου, Ηθική του Σπινόζα). Επιπροσθέτως, θα γίνει αναφορά στο Ντοστογιέφσκι (με αναφορές στο Υπόγειο, στον Ηλίθιο, στους Αδελφούς Καραμαζώφ και στο Έγκλημα και Τιμωρία) και θα διαπιστωθεί η επίδραση που άσκησε στο Ρώσο διανοητή ο στοχασμός του Κίρκεγκωρ. Έπειτα θα εξετασθεί ο Νίτσε (Η Γενεαλογία της Ηθικής), ο Σεστώφ (Η νύχτα της Γεσθημανής), ο Σαρτρ (Πολιτεία της σιωπής, Έγκλειστοι της Αλτόνα, Ναυτία, Οι στοχασμοί για το εβραϊκό ζήτημα) και η φιλοσοφία του Καμύ (Η πανούκλα, Ο ξένος, Ο επαναστατημένος άνθρωπος, Ο μύθος του Σισύφου και το δοκίμιό του Σκέψεις για την τρομοκρατία). Αντικείμενο μελέτης θα αποτελέσουν, επίσης, οι απόψεις του David Hume περί Ηθικής και συγκεκριμένα ο ηθικός αντι-ρασιοναλισμός του (πρωτίστως η διάσταση μεταξύ λόγου και ηθικών κρίσεων), η λειτουργία της βούλησης, οι φυσικές και τεχνητές αρετές, όπως και θα επιχειρηθεί ανάλυση των κυριοτέρων απόψεων περί Ηθικής του Κίρκεγκωρ. Ιδιαίτερη μνεία θα γίνει στα συγγράμματα του Δανού διανοητή Φιλοσοφικά Ψιχία ή κνήσματα και περιτμήματα, Η έννοια της Αγωνίας, Ασθένεια προς Θάνατον, Φόβος και Τρόμος, όπου θα ερευνηθεί η «σωκρατική» του προσέγγιση στο ζήτημα των ηθικών πράξεων και του διαχωρισμού τους από τις ανθρώπινες ενέργειες υπό το «παράδοξο» πρίσμα της πίστης στην απόλυτη μεταφυσική αρχή. Επιπρόσθετη αναφορά θα επιχειρηθεί στη σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ αισθητικού, ηθικού και θρησκευτικού βίου αλλά και θα αναλυθούν οι έννοιες του Κακού, της ευδαιμονίας, της υπαρξιακής αγωνίας. Τέλος, θα αξιολογηθούν οι περί Ηθικής απόψεις του Καντ, εξετάζοντας το έργο Τα Θεμέλια της Μεταφυσικής των Ηθών, αλλά και η εγελιανή ερμηνεία σχετικών αντιλήψεων και ηθικών εννοιών στο έργο Βασικές Κατευθύνσεις της Φιλοσοφίας του Δικαίου.

Εμμανουήλ Κουντούρης, Λέκτορας

Γεώργιος Παντελόπουλος, Δρ. Οικονομικών

1. Μαθησιακά Αποτελέσματα

• Η παροχή βασικών γνώσεων σε θέματα φιλοσοφίας και ηθικής της οικονομικής επιστήμης καθώς και επιχειρηματικής ηθικής .
• Να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν οι φοιτητές τις βασικές έννοιες της οικονομίας.
• Να κατανοήσουν το έργο και την ηθική διάσταση Ελλήνων Φιλοσόφων αναφορικά με το χρήμα και την οικονομία καθώς και την εφαρμογή τους σε επιμέρους ζητήματα σήμερα.
• Να κατανοήσουν το έργο και την ηθική διάσταση σχολών της οικονομικής σκέψης.
• Να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν οι φοιτητές τις αρχές και της αξίες της οικονομικής, επιχειρηματικής, επιστημονικής και  εκπαιδευτικής ζωής στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
• Να διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με την πορεία εξέλιξης του χρήματος, των οικονομιών εν γένει, των διακυμάνσεων που διέπουν μία οικονομία διαχρονικά.

2. Γενικές Ικανότητες

– Το μάθημα ενθαρρύνει   το διάλογο και τη δημιουργική σκέψη ώστε οι φοιτητές να αποκτήσουν κριτική σκέψη.

– Να επικοινωνούν αποτελεσματικά σε ομαδικό πνεύμα συνεργασίας και άμιλλας.

– Να διοικούν αποτελεσματικά οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό συναφή με οικονομία, επιχειρηματικότητα και εκπαίδευση.

-Να συμπεριφέρονται, δραστηριοποιούνται και διοικούν βασιζόμενοι στις αρχές και τις αξίες της ηθικής, της διαφάνειας, του μέτρου.

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

– Ξενοφών, (430-355 π.Χ.) ως ο  <<Τεχνοκράτης>> της εποχή του, μέσα από τα έργα του, Ο Οικονομικός και Πόροι. Η συνεισφορά του στην παγκόσμια οικονομία.

– Αριστοτέλης, (384-322 π.Χ.) ως ο <<θεωρητικός>> της εποχής του, μέσα από το έργο του, Πολιτικά. Η συνεισφορά του στην παγκόσμια οικονομία.

-Αρχές της φυσιοκρατικής σχολής οικονομικής σκέψης.

– Ανασκόπηση- ανάλυση του έργου των: Άνταμ Σμιθ (1723-1790), Ντέιβιντ Ρικάρντο (1772-1823), Τζον Στιούαρτ Μιλ, (1806-1873), Καρλ Μαρξ (1818-1883), Τζον Μέυναρτ Κέυνς (1883-1946), των Νεοκλασικών Οικονομολόγων(Jevons, Menger, Walras),  στην αποτύπωση των νόμων της οικονομίας, του χρήματος και της αγοράς.

– Η ηθική διάσταση της οικονομικής κρίσης σήμερα. Ιστορική αναδρομή των οικονομικών υφέσεων στην Ελλάδα και τον κόσμο. Ομοιότητες, διαφορές, προοπτική.

-Επιχειρηματική Ηθική

-Ηθική και Εκπαίδευση

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ  Διαλέξεις σε αίθουσες Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ  Η διδασκαλία των μαθημάτων γίνεται είτε προφορικά είτε με τη χρήση υπολογιστή μέσω διαφανειών σε βιντεοπροβολέα (projector).

Η επικοινωνία με τους φοιτητές γίνεται μέσω email.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία : –

Τσούκαλης Λουκάς, 1998, Η Νέα Ευρωπαϊκή Οικονομία, Εκδόσεις Παπαζήση

Δουκάκης, Α. Β., 1996, Το Χρήμα στην Ελληνική Αρχαιότητα, Εκδόσεις Σάκκουλα

Ferguson, N., 2011, Η Εξέλιξη του Χρήματος, Μια Οικονομική Ιστορία του Κόσμου, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Finley, M. Ι. Moses I., 1998, Οικονομία και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα