Π. Πανταζάκος, Αν. Καθηγητής

Επαρκής γνώση της Αγγλικής.

Σκοπός του μαθήματος είναι η εποπτική παρουσίαση των ηθικών φιλοσοφιών από τον Σωκράτη, τον ιδρυτή της ηθικής φιλοσοφίας, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους Στωικούς έως και τη σύγχρονη εποχή, από την ωφελιμοκρατία και τη δεοντοκρατία έως τις φαινομενολογικές και αναλυτικές προσεγγίσεις της ηθικότητας. Παράλληλα, εξετάζονται ζητήματα επιστημολογίας και ορολογίας της Ηθικής όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί κατά την ιστορική ανέλιξή της.

1. W. Windelband-H. Heimsoeth, Εγχειρίδιο Ιστορίας της Φιλοσοφίας, 3 τόμοι, μτφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1982-1986. Για ακριβείς παραπομπές σε σελ., βλ. 3ος τόμος, Πίνακας Εννοιών: Ηθική (Ethik) – Ηθική (Moral) – Ηθική συνείδηση – Ηθικότητα, σσ. 311-312.
2. Θ.Ν. Πελεγρίνης, Ηθική φιλοσοφία, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1997.
3. Γρ. Βλαστός, Σωκράτης: Ειρωνευτής και ηθικός φιλόσοφος, μτφρ. Π. Καλλιγάς, πρόλ. Αλ. Νεχαμάς, Αθήνα, Εστία, 20003.
4. Γρ. Βλαστός, Πλατωνικές Μελέτες, μτφρ. Ι. Αρζόγλου, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1994.
5. R. Misrahi, Η ευτυχία. Δοκίμιο για τη χαρά, μτφρ. Ε. Καμπουρόγλου, επιστημ. επιμ. Β. Γρηγοροπούλου, γλωσσ. επιμ. Α. Περιστέρη, Αθήνα, Scripta, 1999.
6. M. Δραγώνα-Μονάχου, Σύγχρονη Ηθική Φιλοσοφία. Ο αγγλόφωνος στοχασμός, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1995, όπου και Κεφ. “Ιστορική Αναδρομή”, σσ. 65-123.
7. Th. Nagel, Θεμελιώδη Φιλοσοφικά Προβλήματα, μτφρ. Χρ. Μιχαλοπούλου-Βεΐκου, Αθήνα, Σμίλη, 1989, ιδίως τα κεφάλαια: “Το σωστό και το σφάλμα”, σσ. 68 κ.επ. και “Η δικαιοσύνη”, σσ. 86 κ.επ.
8. Μ.C. Nussbaum, The Fragility of Goodness. Luck and Ethics in Greek Tragedy and Philosophy, CambridgeUniversity Press, 1986.
9. G. Arabatzis, Éthique du bonheur et orthodoxie à Byzance (IVe-XIIe siècles), Πρόλογος André Guillou, Paris, Association Pierre Belon, Maison des sciences de l’homme, (Textes, Documents, Études sur le Μonde Byzantin, Νéohellénique et Balkanique, Νο 4), 1998.
10. R. Poole, Morality and Modernity, London, Routledge, 1991.

Μ.Σωτηρίου, Λέκτορας

Λ.Πλατυπόδης, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας

Επαρκής γνώση της Αγγλικής.

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τους ακρογωνιαίους λίθους της ηθικής, την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και ιδιαίτερα τους προσωκρατικούς (Ξενοφάνη, Ηράκλειτο, Παρμενίδη, Εμπεδοκλή, Αναξαγόρα και Δημόκριτο), τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και την Ελληνιστική Φιλοσοφία , με ιδιαίτερη έμφαση στον Στωϊκισμό.

Εξετάζονται βασικές αξίες. Ενδεικτικά αναφέρουμε: αρετή και αγαθόν, διαλεκτική, ειρωνία, έρως, ιδέα, ευδαιμονία, δόξα και αλήθεια, επιστήμη, άγνοια, ψυχή, αθανασία, δικαιοσύνη, νόμος και ελεύθερη βούληση. Οι φοιτητές εξοικειώνονται με την πραγματική διάσταση της Ηθικής ως εφαρμοσμένης επιστήμης της Φιλοσοφίας, όπως το ΠΩΣ ΒΙΩΤΕΟΝ.  Η σχέση κεντρικών κειμένων, όπως, ανάμεσα σε άλλα ο Φαίδρος, το Συμπόσιο και η Πολιτεία του Πλάτωνα και τα κείμενα περί Ηθικής του Αριστοτέλη συμβάλλουν στην προσέγγιση της Ηθικής Φιλοσοφίας και στην εξαιρετική πρόσληψη και επιρροή της στην Νεώτερη και Σύγχρονη Φιλοσοφική σκέψη.

Α΄Εξάμηνο

Προσωκρατικοί, Σοφιστές, Εισαγωγή στον Πλάτωνα με κειμενοκεντρική διδασκαλία την απολογία και το Συμπόσιο

1. Adam, J., 1900. The Republic of Plato. Cambridge: Cambridge University Press.
2. Guthrie, W. K. C., 1962-81. A History to Greek Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
3. Kerferd, G. B., 1999. Η Σοφιστική Κίνηση. Αθήνα: Καρδαμίτσα.
4. Long, A. A., 2005. Οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι. Αθήνα: Παπαδήμας.
5. Easterling P.E., Knox B.M.W., 2005. Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα: Παπαδήμας.
6. Said, S., Trede, M., Le Boulluec, A., 2004. Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα: Παπαζήση.
7. Taylor, A.-E., 2009. Πλάτων: Ο Άνθρωπος και το Έργο του. Αθήνα: ΜΙΕΤ (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης).
8. Vegetti, M., 2003. Ιστορία της Αρχαίας Φιλοσοφίας. Αθήνα: Π. Τραυλός.
9. Γεωργούλης, Κ., 1962. Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρίας Χαλκιδικής.
10. Γεωργούλης, Κ., 1994. Ιστορία της Φιλοσοφίας. Αθήνα: Παπαδήμας.
11. Θεοδωρακόπουλος, Ι. Ν., 1941 . Εισαγωγή στον Πλάτωνα. Αθήνα: Εστία .
12. Θεοδωρακόπουλος, Ι. Ν., 1948. Πλάτωνος Φαίδρος. α’ επιμ. Αθήνα: Εστία .
13. Μανουσόπουλος, Γ. Π., 2009. Πλάτωνος Απολογία Σωκράτους. Αθήνα: Παπαζήσης.

Ε. Πρωτοπαπαδάκης, Επ.Καθηγητής

Επαρκής γνώση της Αγγλικής.

Στο πλαίσιο των συναντήσεών μας, θα εξετάσουμε τα κυριότερα ζητήματα Μεταηθικής, δηλαδή: Ποιο είναι το νόημα των ηθικών όρων; Ποια η φύση των ηθικών προτάσεων; Οι ηθικές προτάσεις μπορούν να επαληθευθούν ή να διαψευσθούν; Και εάν ναι, πως; Πέρα από αυτά, θα συζητήσουμε επί μέρους ζητήματα, όπως αυτά που αφορούν την ηθική τύχη, το κύρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την σχέση καθήκοντος – δικαιώματος και άλλα.

Ηλεκτρονική:

Sayre-McCord, Geoff, «Metaethics», The Stanford Encyclopedia of Philosophy .

Έντυπη:

1. Anscombe Gertrude, “Modern Moral Philosophy”, Philosophy 33 (1958): 1-19.
2. Atkinson R. F., Εισαγωγή στην Ηθική Φιλοσοφία, μετάφραση Ε. Καλοκαιρινού
3. (Θεσσαλονίκη: Σύγχρονη Παιδεία, 2012).
4. Ayer A. J., “A Critique of Ethics”, in Language, Truth and Logic (London: Gollanz, 1946).
5. Brandt R., A Theory of the Good and the Right (New York: Oxford University Press, 1979).
6. Brink David, Moral Realism and the Foundations of Ethics (Cambridge: CambridgeUniversity Press, 1989).
7. Firth R., “Ethical Absolutism and the Ideal Observer”, Philosophy andPhenomenological Research 12 (1952): 317–345.
8. Frankena William, “The Naturalistic Fallacy”, Mind 48 (1939): 464–477.
9. Gauthier David, Morals by Agreement (Oxford: Clarendon Press, 1986).
10. Gert B., Morality: Its Nature and Justification (New York: Oxford University Press,
11. 2005).
12. Hare R. M., Freedom and Reason (Oxford: Clarendon Press, 1963).
13. Hare R. M., The Language of Morals (Oxford: Oxford University Press, 1952).
14. Harman Gilbert, “Moral Relativism Defended”, Philosophical Review 84 (1975): 3–22.
15. Harman Gilbert, The Nature of Morality (New York: Oxford University Press, 1977).
16. Hudson Stephen, Human Character and Morality (Boston: Routledge & Kegan Paul,
17. 1986).
18. Joyce Richard, The Myth of Morality (Cambridge: Cambridge University Press, 2001).
19. Korsgaard Christine, The Sources of Normativity (New York: Cambridge University Press, 1996).
20. Mackie J. L., Ethics: Inventing Right and Wrong (London: Penguin Books, 1977).
21. McDowell John, Projection and Truth in Ethics (Kansas: Lindley Lecture, 1987).
22. Moore G. E., Ethics (New York: Oxford University Press, 1912).
23. Moore G. E., Principia Ethica (Cambridge: Cambridge University Press, 1903).
24. Parfit D., Reasons and Persons (Oxford: Clarendon Press, 1984).
25. Prichard H. A., “Does Moral Philosophy Rest on a Mistake”, Mind 21 (1912): 21–37.
26. Rachels James, Στοιχεία ηθικής φιλοσοφίας, μετάφραση Ξ. Μπαμιατζόγλου, επιμέλεια Φιλήμων Παιονίδης (Αθήνα: Οκτώ, 2012).
27. Railton Peter, “Moral Realism”, Philosophical Review 95 (1986): 163–207.
28. Sayre-McCord Geoffrey, “Being a Realist About Relativism (in Ethics)”,
29. Philosophical Studies 61 (1991): 155–176.
30. Sayre-McCord Geoffrey, “Moral Theory and Explanatory Impotence”, Midwest Studies in Philosophy XII (1988): 433–57.
31. Sinnott-Armstrong Walter, Moral Skepticisms (Oxford: Oxford University Press, 2006).
32. Stevenson Charles, “The Emotive Meaning of Ethical Terms”, Mind, 46 (1937): 14–31.
33. Stevenson Charles, Ethics and Language (New Haven: Yale University Press, 1944).
34. Stevenson Charles, Facts and Values (New Haven: Yale University Press, 1963).
35. Williams Bernard, Ethics and the Limits of Philosophy (London: Fontana, 1985).
36. Williams Bernard, Moral Luck (Cambridge: Cambridge University Press, 1981).
37. Βιρβιδάκης Στέλιος, Η Υφή της Ηθικής Πραγματικότητας (Αθήνα: Leader Books, 2009).
38. Παιονίδης Φιλήμων, Υπέρ του Jέοντος (Αθήνα: Εκκρεμές, 2007).
39. Πελεγρίνης Θεοδόσης, Ηθική Φιλοσοφία (Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2011).
40. Πλάτων, Ευθύφρων, επιμέλεια – μετάφραση Ν. Σκουτερόπουλος (Αθήνα: Καρδαμίτσα, 1982).